Today, as we gather here to celebrate the 59th anniversary of the Tibetan Democracy Day, the Kashag and the Tibetan people offer our deep reverence and bow in gratitude to His Holiness the Dalai Lama, the supreme leader of Tibet, and the founder of the Tibetan Democracy.

His Holiness the Dalai Lama has been an ardent advocate of democracy and has strived hard to establish a democratic system of governance in Tibet and later in exile. The intrinsic belief and commitment of His Holiness in the democratic ideals were evident from a very young age. Soon after assuming political leadership, His Holiness set up a Reform Committee and brought about many changes in the Tibetan administrative system. The efforts of His Holiness to transform Tibet into a vibrant democracy was thwarted with Tibet’s invasion by the Chinese government, forcing the pioneer of Tibetan democracy into exile.

Despite tremendous challenges of rehabilitation and preservation of Tibetan culture in exile, His Holiness continued his efforts to democratize the Tibetan system of governance. Soon after arrival in India, His Holiness counseled to set up an elected body leading to the establishment of the Commission of Tibetan People’s Deputies, the first elected representative body which took oath on this day back in 1960. In 1961, a synopsis of the draft democratic constitution for future Tibet which was based on the principles of modern democracy and Tibetan values was circulated amongst the Tibetan people for eliciting their views. At the insistence of His Holiness, this draft constitution included impeachment provision of even the Dalai Lama which emulates his farsighted vision and his faith in democracy. Later, in 1963 a comprehensive draft democratic constitution was promulgated which brought several changes to the system of governance including annulment of all hereditary titles and prerogatives and paved way for the appointment of government officials through democratic means.

His Holiness outlined further proposals to give more representation to women, to include representatives from the Tibetan diaspora in Western countries, and to expand the membership of the assembly. In 1991, the Charter of the Tibetans-in-Exile was adopted by the Tibetan Parliament-in-exile and enacted by His Holiness. With the full-fledged Tibetan parliament-inexile and the Kashag (Cabinet), and the Tibetan Supreme Justice Commission set up the following year, the establishment of the three pillars of democracy was completed.

Since its inception, the Tibetan democracy has evolved under the leadership of His Holiness. In 2001, His Holiness declared his status as semi-retired and called for the first direct election of the Kalon Tripa, the executive head of the Central Tibetan Administration (CTA). His Holiness’ vision to fully democratize the Tibetan polity was realized in 2011 when His Holiness announced the devolution of all his political power to the democratically elected political leader.

His Holiness’ overseeing of the Tibetan polity into a democratic system and leading the Tibetan movement onto a path of non-violence is admired and acknowledged around the globe, including by many scholars from mainland China. It is solely due to the vision and leadership of His Holiness that has enabled the Tibetans to preserve and revive the distinct culture, making the Tibetan community in exile one of the most robust and flourishing exile communities in the world.

The recent high-level US Congressional delegation visit to the CTA led by Congressman David Price and Vern Buchanan expressed their admiration at the evolution of Tibetan democratic polity and assured their support for the Tibet cause. Congressman David Price stated in his address that the democratic system of the Central Tibetan Administration helps them understand the aspirations of Tibetan people and that “Tibetan system of democracy is inspiring to all those who believe in democracy worldwide.”

As we celebrate the democracy bestowed upon us by His Holiness, it is of utmost significance that we take up the responsibilities that come along with the rights. As pioneers of democracy-inexile, we should responsibly discharge our civic duties and be mindful in exercising our rights including the right to freedom of speech and expression. Therefore, the Kashag urges the Tibetans to remain observant and to commit to playing a constructive role in the democratic process.

As we celebrate our democracy-in-exile, we should also remember the grim situation today inside Tibet. We have the privilege of living in a democracy with all the rights, but the Tibetans inside Tibet continue to be persecuted, and their human rights continue to be violated since the invasion. At the beginning of last year, China’s Public Security Bureau in the so-called Tibetan Autonomous Region (TAR) issued a notice declaring activities such as initiatives for environmental protection, language preservation and expressing support for the Middle Way Approach as “illegal.” On the one hand, the Chinese leaders often say they are open for dialogue while on the other hand, Tibetans supporting the Middle Way Approach, which fosters dialogue, are called “separatist” and persecuted. The notice also urged the people to spy on each other and to inform about such “illegal activities” carried out by the “underworld forces.” In a notice issued earlier this year, the Public Security Bureau raised the rewards for informers from a 15,600 US dollars to over 40,000.

The rampant cultural and religious persecution in Tibet including the demolition of Buddhist academies and forcible removal of monks and nuns which continues to this day forced the world to call-out China on its discriminatory practices against Tibetans. Just couple of months back, more than 7,000 monks and nuns were forcibly evicted from Yachen Gar Buddhist Academy situated in Tibet's Karze region and nearly half of the Yachen Gar Buddhist Complex has been demolished. The so-called atheist China’s interference in Tibetans’ Buddhist traditions, including recognizing reincarnated Tulkus has outraged the conscience of Tibetans and the international community.

This year during the Tibetan Uprising Day, leaders and Members of Parliaments from 11 nations, and a 47-member Chinese delegation representing different organizations across the world totaling around 80 guests attended CTA’s official commemoration ceremony here in Dharamshala. On this historic gesture of solidarity, the chief guest, Ian Khama, the former

President of Botswana while expressing his solidarity said, “Our own presence here today is a testament to the fact that while the March 10 patriots were physically defeated, the spiritual struggle for a free Tibet lives on in the hearts and minds not only of Tibetans at home and in exile but also among growing numbers within the international community.”

Earlier this year, Members of Parliament from 13 countries attended the 7th World Parliamentarians’ Convention on Tibet held in Latvia and expressed their support and solidarity

for the rights of the Tibetan people. Taking this opportunity, the Kashag would like to thank all the individuals, organizations and governments who have supported the just cause of Tibet. We also thank the central and state governments of India and most importantly the people of India for all their support towards the promotion of Tibetan democracy-in-exile. We firmly believe that you all will continue to stand with us until the day Tibet issue is peacefully resolved.

As part of the democratic process, the Kashag and the Tibetan parliament-in-Exile will be convening the Third Special General Meeting of Tibetans from 3rd to 5th October. The meeting will discuss and gather public opinion on the “Relationship between the lineage of the Dalai Lamas and the Tibetan people and the Five-Fifty vision.” Considering the significance of the themes of the meeting, the Kashag urges all the Tibetan people for their active participation and share their opinions.

Lastly, we pray for the good health and long life of His Holiness the great 14th Dalai Lama and may all his wishes be fulfilled. May the just cause of Tibet soon be resolved.

KASHAG

2 September 2019

Note: This is a translation of the Tibetan statement. Should any discrepancies arise, please treat

the Tibetan version as final and authoritative.

༈ བོད་མིའི་མང་གཙོ་དབ་བརྙེས་ཏྙེ་མི་ལོ་ ༥༩ འཁོར་བའི་དུས་ཆྙེན་་མཛད་སོའ་ིཐོག་

བཀའ་ཤག་གི་གསང་བཤད།

༄༅།། ལར་བཅས་སིད་ཞིའི་གཙག་་ན་། ༸་ལ་བསྟན་་ཡོངས་རྫོགས་ཀི་མངའ་བདག ཁམས་གསམ་ཆོས་ ཀི་་ལ་པོ། འཇིག་རྟྙེན་་ཞི་བདྙེའི་དྙེད་དཔོན་། བོད་ཀི་ལ་་ལ་འའཕགས་མཆོག་འཇིག་རྟྙེན་་དབང་ྱག་མིའི་རམ་

པར་རོལ་བ། བོད་མི་ཡོངས་ཀི་མགོན་་སྐྱབས་དང་དབ་འའིད་ད་ན་་མྙེད་པ། བོད་མིའི་མང་གཙོའི་ཤིང་རྟའི་སོལ་ འབྱྙེད་སྤྱི་ན་ོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་༸་ལ་དབང་སྐུ་ཕྲྙེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་ལ་གས་Gག་ོོན་་དུ་

བཏང་སྟྙེ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛགས་བཀའ་ཤག་གི་ངོས་ན་ས་གཞིས་བྱྙེས་བོད་མི་ཡོངས་དང་། བོད་དང་བོད་མིར་ ་བ་སྐྱོར་དང་རོགས་མགོན་་གན་ང་མཁན་་ཡོངས་ལ་དགའ་་ོ་ཆྙེན་་པོས་འསམས་འིི་བྲ་ཤིས་བདྙེ་ལྙེགས་་་

རྒྱུ་ཡིན་།

དྙེ་རིང་ན་ི་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དབ་བརྙེས་ཏྙེ་མི་ལོ་ ༥༩ འཁོར་བའི་དུས་ཆྙེན་་་ི་ིིན་་མོ་གལ་ཆྙེན་་ཞིག་ ཡིན་། དྙེ་ཡང་༸་ལ་དབང་སྐུ་ཕྲྙེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་གིས་སྐུ་ན་་ཕྲ་དུས་ན་ས་བོད་ཀི་སྤྱི་སོགས་ལམ་

སོལ་ལ་དུས་དང་འསམས་པའི་བྒར་བཅོས་དགོས་གལ་གིིགས་པ་ྟར། Gི་ལོ་ ༡༩༥༠ ལོར་དགང་ལོ་བཅུ་ དག་ཐོག་བོད་་ལ་ཁབ་ཀི་ུགས་གིིས་ཐགས་འགན་་བཞྙེས་པ་དང་། Gི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་ལྙེགས་བཅོས་

ལས་ཁངས་ཟར་འཛགས་གན་ང་རྒྱུས་མསོན་་་ོད་ཞིབ་ལས་ཁངས་འཛགས་རྒྱུ་དང་། འལ་དང་བ་ལོན་་ཆག་ ཡང་། བཙོན་་པ་གློད་དྲོལ་གཏོང་རྒྱུ་སོགས་བོད་ཀི་སྤྱི་སོགས་ན་ང་བྒར་བཅོས་མང་པོ་མཛད་ཡོད་ུང་། ་་

དམར་་ི་དབང་ཤགས་དང་ིག་གན་ོན་་སོགས་Gི་ན་ང་འགལ་རྙེན་་དུ་མའི་དབང་གིས་ཐགས་བཞྙེད་ཇི་བཞིན་་མ་ འགྲུབ་ཁར། རིམ་པས་གན་ས་སྟངས་ཇྙེ་ཞན་་དུ་སོང་སྟྙེ་མཐར་Gི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་བསྟན་་སིད་མི་རིགས་

བཅས་པའི་བདྙེ་ཐབས་སད་བཙན་་བྱོལ་དུ་འཕྙེབས་དགོས་ས་ར་ཡོད།

བཙན་་བྱོལ་དུ་འཕྙེབས་འཕྲལ་བོད་མིའི་རང་དབང་སར་གསོ་དང་། བོད་ཀི་ཐན་་མོང་མ་ཡིན་་པའི་ཆོས་ དང་རིག་ག་ངང ་ད་ཡིག མི་རིགས་བཅས་རྩ་བརག་མི་འགོ་སད། ་་གར་དུ་བཙན་་བྱོལ་བོད་ག་ང་གི་རྟྙེན་་

གཞི་གསར་འཛགས་དང་། དྙེ་བཞིན་་གཏན་་ིིན་་སོབ་གྲྭ་ཁག སོ་ན་མ་དང་བིོ་ལས་གཞིས་ཆགས་ཁག ཆོས་སྡྙེ་ གདན་་ས་ཁག གཞན་་ཡང་མཐོ་སོབ་དང་རིག་ག་ང་སོགས་སྡྙེ་བཅས་གསར་འཛགས་མཛད་པའི་སོ་ན་ས་བོད་

དང་བོད་མིའི་རྩ་དོན་་ཐོག་སྐུ་ངལ་བ་་ཕྲག་ཕར་བཞྙེས་ཀིས་རབས་ཆྙེའི་མཛད་འཕྲིན་་ཇི་ྟར་བསྐྱངས་ཡོད་པ་ སང་མའི་དགོངས་མངའ་ྟར་ཡིན་།

ལག་པར་སྤྱི་ན་ོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་ན་ས་བོད་མིའི་ཆབ་སིད་ཀི་རང་བཞིན་་མང་ གཙོའི་ལམ་Gོགས་ས་འའིད་གན་ང་མཛད་ཡོད། དྙེ་ཡང་Gི་ལོ་ ༡༩༥༦ ལོར་་་གར་ལ་ཆིབས་བྒར་བསྐྱངས་

་བས་་་གར་་ི་མང་གཙོ་དང་གོས་སོགས་ཀི་བགོ་གླྙེང་གི་ལམ་ུགས་སོགས་ཀི་་ོར་ཐགས་ྣང་ུང་བ་ བཅས་ལ་བརྟྙེན་་མང་གཙོའི་ལམ་ུགས་ལ་ཡི་རངས་ཆྙེན་་པོ་ུང་ཡོད། དྙེས་ན་་ོ་མོ་ན་ས་དགོངས་བཞྙེད་ཡོད་

པ་བཞིན་་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་་་གར་ན་ང་བཙན་་བྱོལ་དུ་འཕྙེབས་ན་ས་རིང་པོར་མ་ཐོགས་ པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསམ་དང་ཆོས་ུགས་ཆོས་བརྒྱུད་དང་བཅས་པའི་ངོ་སབ་མསོན་་པའི་འཐས་མི་བ་ོ་

འདྙེམས་བྱྙེད་པའི་ལམ་སོལ་གཏོད་པའི་སོ་ན་ས་Gི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཟླ་ ༩ སེས་ ིིན་་བོད་མིའི་མང་གཙོ་ཐོག་མར་ དབ་བརྙེས་ཤིང་། Gི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལོར་མ་འོངས་བོད་ཀི་རྩ་འིམས་སིང་དོན་་དང་། Gི་ལོ་ ༡༩༦ ལོར་བོད་ཀི་རྩ་

འིམས་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་པའི་ན་ང་། མང་གཙོའི་ྟ་གྲུབ་དང་མཐན་་པ་ཡོང་ཆྙེད་༸གོང་ས་ མཆོག་རང་ིིད་ཀི་སྐུ་དབང་Gིར་བས་གན་ང་རྒྱུའི་ཆ་རྙེན་་ྐྱན་་འཇོག་གན་ང་མཛད་ཡོད།

དྙེ་བཞིན་་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐས་ལན་་སོགས་ཀི་སྒྲོམ་གཞི་དང་ལས་དོན་་གན་ང་Gོགས་ལ་ཡང་དུས་ན་ས་ དུས་ས་ལྙེགས་བཅོས་ཇི་དགོས་མཛད་པ་དང་། ལག་པར་Gི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་ཆྙེན་་

པོ་མཆོག་ན་ས་བཙན་་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་འིམས་ལ་བཀའ་འའོལ་གཏན་་འབྙེབས་བསལ་ིིན་་ན་ས་བཟང་བོད་ མི་མང་སྤྱི་འཐས་ལན་་སོགས་དྙེ་བཞིན་་མིང་དོན་་མྐྱངས་པའི་འིམས་བིོ་ལན་་སོགས་ཤིག་ཏ་བྒར་གན་ང་

མཛད་ཅིང་། འཕོ་མོ་འི་མིམ་་ི་ྟ་བ་ལག་ལྙེན་་དོན་་ཁྙེལ་དང་བད་མྙེད་ཀི་འགོ་འའིད་སྐྱྙེད་སིང་གན་ང་ཆྙེད་བད་ མྙེད་ལ་དམིགས་བསལ་སྤྱི་འཐས་ཞབས་སྟྙེགས་ཟར་བཅད་ཆ་རྙེན་་བསན་་པ་དང་། Gི་་ལ་ྱལ་གྲུ་ཁག་ཏ་

གན་ས་སྡོད་བོད་མི་སོའི་ཆྙེད་དུ་སྤྱི་འཐས་ཞབས་སྟྙེགས་ཁ་ྣོན་་དགོས་རྒྱུ་སོགས་དུས་དང་མཐན་་པའི་ལྙེགས་ བཅོས་ཇི་དགོས་ལམ་སྟོན་་མཛད་དྙེ་ད་ཆ་སྤྱི་འཐས་ཀི་གངས་སད་དང་སྤྱི་འཐས་ལན་་སོགས་ཀི་གྲུབ་ཆ་སོགས་

གང་ཐད་ན་ས་ས་བརྟན་་ས་ྐྱགས་ུང་ཐོག མང་གཙོའི་རིང་ུགས་ཀི་་ང་གཞིའི་འིམས་སྒྲིག་ཁག་གཏན་་ འབྙེབས་དངང དྙེ་བཞིན་་བཙན་་བྱོལ་བོད་མིའི་ཆྙེས་མཐོའ་ིའམི ས་ཞབི ་ཁང་དང་། བོད་མ་ིམང་སྤྱ་ིའཐས་ལན་་

སོགས། འཛན་ི ་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་བཅས་མང་གཙོའ་ིཀ་བ་གསམ་སོ་སོའ་ིའགན་་དབང་ཆ་བགོས་ཀ་ིལམ་སོལ་ཕྲ་ ྐྱགས་ཐབ་པ་ུང་ཡོད།

དྙེ་མྐྱངས་འཛིན་་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་སྒྲོམ་གཞིར་ཡང་དུས་བསན་་ཡར་་ས་ཇི་དགོས་གཏོང་གན་ང་ གིས། བཀའ་ཤག་གི་གྲུབ་ཆ་དང་བཀའ་དོན་་བ་ོ་གཞག་གན་ང་Gོགས་ལའང་དུས་ན་ས་དུས་ས་ལྙེགས་བཅོས་

མཛད་ཅངི ་། ལག་པར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་ཆན་ྙེ ་པོ་མཆོག་གསི ་བོད་མ་ིརགི ས་ཀ་ི་གས་་ང་རངི ་པོའ་ིཁ་ྙེ འཕན་་ལ་དགོངས་བཞྙེས་ཀིས་Gི་ལོ་ ༠༠༡ ལོར་བཀའ་དོན་་འི་པ་མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འོས་འདྙེམས་བྱྙེད་རྒྱུའི་

ལམ་ུགས་གཏོད་གན་ང་མཛད་པ་མ་ིད། Gི་ལོ་ ༠༡༡ ལོར་ཆབ་སིད་དང་འཛིན་་སྐྱོང་གི་འགན་་དབང་ཡོངས་ རྫོགས་མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འོས་འདྙེམས་བྱས་པའི་འགོ་འའིད་ལ་རྩིས་་ོད་མཛད་ཡོད། མདོར་ན་། མི་ལོ་དག་

ཅུ་ཙམ་ན་ང་གཞན་་ྱལ་དུ་ཁ་འཐོར་གན་ས་དགོས་ཀི་གན་ས་སྟངས་འོག་བཙན་་བྱོལ་བའི་སྤྱི་སོགས་མང་གཙོའི་ མསན་་ིིད་དང་ཆ་ལག་ཡོངས་ས་སང་བ་ཀན་་་ིས་བསྟོད་བོགས་བྱ་ྱལ་ཞིག་ཏ་ས་ར་ཐབ་ཡོད་པ་ན་ི། སྤྱི་

ན་ོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་ན་ས་སྐུ་ངལ་བ་་ཕྲག་ཕར་བཞྙེས་དང་དབ་འའིད་ལམ་སྟོན་་ཡང་ དག་མཛད་པ་ཁོ་ན་་ལ་བརྟྙེན་་ན་ས་ུང་བ་ཞིག་ཡིན་་པས། དྙེ་རིང་གི་དུས་སེས་འདི་བརྒྱུད་སྤྱི་ན་ོར་༸གོང་ས་

༸སྐྱབས་མགོན་་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་ལ་བཀའ་ིིན་་རྗྙེས་ིན་་་་བ་དང་ཆབས་ཅིག་སིང་ཐག་པ་ན་ས་ཐགས་རྗྙེ་བཀའ་ ིིན་་ལན་་བ་ར་ཆྙེ་ཆྙེ་ཞྙེས་་་རྒྱུ་ཡིན་།

༸མགོན་་པོ་མཆོག་གི་བཀའ༌ིིན་་ཁོ་ན་་ལ་བརྟྙེན་་ན་ས་འཛམ་གླིང་ན་ང་བཙན་་བྱོལ་བ་མང་པོ་ཡོད་པའི་ན་ང་ན་ས་བོད་མི་རམས་ཀན་་དང་མི་འི་བ་ཆགས་ཐབ་པ་དང་། གན་ས་དུས་ལ་གཞིགས་པའི་བཙན་་བྱོལ་ན་ང་

བོད་མིའི་མང་གཙོ་དབ་བརྙེས་པ་ན་ས་ད་ྟའི་བར་་ི་མདུན་་བསྐྱོད་ཀི་འའཕྙེལ་རིམ་ལ་ཡང་འཛམ་གླིང་གི་Gོགས་གང་ས་ན་ས་བོགས་བརྗོད་འཐོབ་བཞིན་་ཡོད་པ་ན་ི་དགའ་སོབས་བྱ་འོས་ཤིག་ཡིན་་ན་འང་། ད་དུང་ང་སོས་

སགས་ྐྱད་བཏང་སྟྙེ་ཡར་་ས་ཀི་Gོགས་ས་མདུན་་བསྐྱོད་བྱྙེད་རྒྱུའི་དོ་སྟོབས་བསྐྱྙེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་། ིྙེ་ཆར་རང་ཨ་རིའི་གོས་སོགས་འཐས་མི་སྐུ་ཞབས་ཌྙེ་ཝིཌ་པིས་མཆོག་གིས་དབ་འའིད་པའི་ཆྙེས་མཐོའ་ིསྐུ་སབ་

སོགས་ཆང་ཞིག་བ་གས་སར་་་རམ་་་ལར་ཆྙེད་འཕྙེབས་གན་ང་་བས་ཀང་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་འའཕྙེལ་རིམ་དང་དྙེའི་གྲུབ་འབས་སོགས་ལ་ཡི་རངས་བོགས་བརྗོད་གན་ང་བ་དང་། དྙེ་བཞིན་་བོད་དང་བོད་མིའི་བདྙེན་་དོན་་

ལ་་བ་སྐྱོར་ཡོད་པ་གསལ་འདོན་་གན་ང་ཡོད་པ་ན་ི་དགའ་སོབས་བྱྙེད་འོས་པ་ཞིག་ཡིན་།

མང་གཙོའི་སྤྱི་སོགས་ན་ང་་ལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀི་ཁྙེ་འཕན་་དོན་་དུ་ཆབ་སིད་ཀི་ྟ་བ་དང་ལངས་Gོགས་མི་འི་བ་མང་པོ་ཡོང་ཆོག་པ་ཡིན་། དྙེ་བཞིན་་མང་གཙོའི་ལམ་ུགས་ན་ང་ཐོབ་ཐང་དང་ལས་འགན་་

གིིས་ན་ི་འཕན་་ྐྱན་་ཡ་མ་བལ་བར་འགོ་དགོས་པ་ལས། ལས་འགན་་ལ་བརྩི་མྙེད་ཀིས་་་བརྗོད་རང་དབང་སོགས་ཀི་ཐོབ་ཐང་ལོངས་སྤྱོད་བྱྙེད་རོམ་་ིས་འགན་་འཁར་རྩ་བ་ན་ས་མི་དགོས་པའི་ན་ང་ཁལ་འུག་རྙེན་་བིོ་

བའི་བྱྙེད་བབ་སོགས་ན་ི་འིམས་ུགས་དང་བིང་སྤྱོད་གིིས་ཀ་དང་ཡོངས་ས་འགལ་བ་མ་ིད། དག་དགའ་གིྙེན་་སག་གི་ལག་ཆར་ཡང་འས་ར་ངྙེས་ཡིན་་པས་རང་རིགས་ནན་་གཞོན་་སང་མས་བྱ་སྤྱོད་དྙེ་རིགས་ལ་ཡིད་

གིབ་དགོས་པའི་སྐུལ་འདྙེབས་ན་ན་་པོ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་། མང་གཙོའི་ཆབ་སིད་ཀི་ལམ་ུགས་ན་ི་སང་དང་ྐྱལ་བཞིན་་བསྟྙེན་་པའི་སོ་ན་ས་ཡར་་ས་ཀི་Gོགས་ས་མདུན་་བསྐྱོད་བྱྙེད་དགོས་ཀི་ཡོད་པར་བརྟྙེན་། མང་གཙོ་ལག་

བསྟར་བྱྙེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ན་ང་འགོག་རྙེན་་ཇི་སྙེད་ཅིག་འཕྲད་རྒྱུ་སོས་མྙེད་ཡིན་་ན་འང་སྐྱོན་་རམས་ཡོ་བསང་བྱས་ན་ས་ཡར་་ས་ཡོང་བར་འབད་བརྩོན་་བྱྙེད་རྒྱུ་དྙེ་གན་ད་འགག་ཡིན་།

༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་ན་ས་བོད་མིའི་ཆབ་སིད་ཀི་རང་བཞིན་་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་འའིད་གན་ང་མཛད་པ་དང་། བོད་མིའི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ཀི་རང་བཞིན་་འསེ་མྙེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་ཁོ་ན་་ལ་

བརྟྙེན་་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་་མཐའ་འཁྱོངས་མཛད་པ་ལ་བརྟྙེན་་ན་ས་བོད་ཀི་བདྙེན་་དོན་་དང་བོད་མིར་འཛམ་གླིང་ཁྱན་ོ ་ཡོངས་དང་། ་་ན་ག་་མ་ས་ཆན་ྙེ ་པོའ་ཤི སྙེ ་ཡོན་་ཅན་་དང་རང་དོ་གཟ་བོར་གན་ས་པའ་ིམ་ིྣ་མང་པོ་ན་ས་

ཀང་་བ་སྐྱོར་འཐོབ་བཞིན་་ཡོད། དྙེ་བཞིན་་ོར་ཆོས་་ལ་སོའི་སྐུ་དུས་ས་བོད་མིའི་ཆིག་སྒྲིལ་་ི་་ས་པ་ཡང་རྩྙེར་སོན་་ཡོད་པ་དང་འི་བར། ༸གོང་ས་སྐུ་ཕྲྙེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་གི་་ད་ུང་ཐགས་བསྐྱྙེད་མཛད་

བིང་ལ་བརྟྙེན་་ན་ས་བོད་ཀི་ལོ་རྒྱུས་ན་ང་གིན་་འཕྲང་ཆྙེ་ཤོས་ཀི་དུས་་བས་ཤིག་ཏ་ཆོལ་གསམ་བོད་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་དང་། བོད་ཀི་ཆོས་ུགས་ཆོས་བརྒྱུད་བཅས་པའི་རྗྙེས་འཇག་རམས་བོད་སྤྱིའི་བསྟན་་སིད་རྩ་

དོན་་ཐོག་དམ་སིག་རོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་་ི་་ས་ཤགས་གོང་མཐོར་འའཕྙེལ་བཞིན་་ཡོད་པ་ན་ི་དགའ་སོབས་བྱྙེད་འོས་པ་ཞིག་ཡིན་།

འོན་་ཀང་བོད་ན་ང་གི་བོད་མི་སོའི་གན་ས་སྟངས་ན་ི་མ་མཐད་སྙེམས་འསབ་བྱྙེད་དགོས་ཀི་འོག་གན་ས་ཡོད། དྙེ་ཡང་Gི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་བོད་ས་བཙན་་བཟང་བྱས་པ་ན་ས་བཟང་བོད་མིའི་ཐོག་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་

པའི་སག་གཅོང་མན་ར་གཅོད་སོགས་རྒྱུན་་མི་ཆད་པར་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་་ཡོད། བོད་མིའི་ཐོག་དམ་བསྒྲགས་ཇྙེ་ཆྙེར་གཏོང་ཆྙེད་ོ་ལོའ་ིལོ་འགོ་ཙམ་ན་ས་ན་ག་འཇོམས་ངན་་སལྙེ ་ལམ་ན་ག་གཤདྙེ ་Gོགས་གཏོགས་

ཀི་འིམས་འགལ་ིྙེས་གསོག་ཐྙེར་འདོན་་བྱ་རྒྱུའི་བར་ཁྱབ་ིྙེར་བ་ཞིག་བཏང་བ་དྙེའི་ན་ང་འཕ་་ད་དང་ཁོར་ྱག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱྙེད་པ། དྙེ་བཞིན་་དབ་མའི་ལམ་་ོར་ིིལ་བསྒྲགས་བཅས་བྱས་པ་ཡིན་་ན་་ལོག་སྤྱོད་ཀི་བསམ་དོ་དང་

ག་དོག་གི་མི་རིགས་རིང་ུགས་ཀི་བསམ་དོ་ིིལ་བསྒྲགས་བྱྙེད་མཁན་་་ི་ཁ་བལ་བ་ཡིན་་པའི་ིྙེས་འཛགས་བྱས་ཏྙེ་ཐྙེར་འདོན་་་ིས་་ང་རྙེག་གཏོང་དགོས་་ོར་བརྗོད་ན་ས་ད་ྟའི་བར་བོད་མི་མི་ཉང་བ་ཞིག་དངོས་ས་

འཛིན་་བཟང་བཙོན་་འཇག་བྱས་དང་བྱྙེད་བཞིན་་ཡོད་པ་ན་ི་དངོས་དོན་་དང་མི་མཐན་་པ་ཞིག་ཡིན་། དྙེ་ཙམ་མ་ིད་ན་ག་སོགས་ཐྙེར་འདོན་་དང་སིད་ག་ང་གི་འབྙེལ་ཡོད་སོར་མི་ྣ་རྩིས་་ོད་བྱྙེད་མཁན་་སོར་་་སོར་འི་ཁ་ན་ས་

འབམ་གཅིག་བར་བྱ་དགའ་་ོད་རྒྱུ་ཡིན་་པའི་གསལ་བསྒྲགས་སོགས་ཀང་སྙེལ་ཡོད། དྙེ་རིགས་དྙེ་ན་ི་མི་རིགས་རང་ིིད་ཀི་་ད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དར་སྙེལ་དང་ཁོར་ྱག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱྙེད་པ་ན་ི་་་ན་ག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐན་་་ལ་

ཁབ་ཀི་རྩ་འིམས་ཀི་ན་ང་འགན་་སྲུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་ཡོངས་ས་འགལ་ཡོད། དྙེ་བཞིན་་་་ག་ང་གི་འགོ་འའིད་སོས་བོད་ཀི་གན་ད་དོན་་ཐོག་༸གོང་ས་མཆོག་དང་འབྙེལ་མོལ་བྱྙེད་རྒྱུའི་སོ་Gྙེ་ན་ས་ཡོད་་ོར་བསྒྲགས་བཞིན་་

ཡོད་ན་འངང ༸གོང་ས་མཆོག་གི་ངོས་ན་ས་བོད་ཀི་གན་ད་དོན་་་་ན་ག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐན་་་ལ་ཁབ་ཀི་རྩ་འིམས་ཀི་སྒྲོམ་གཞིའི་ན་ང་སྙེལ་རྒྱུ་དང་། དྙེ་ཡང་དབ་མའི་ལམ་ན་ི་འཕན་་ྐྱན་་དབར་་ི་འབྙེལ་མོལ་་ི་གཞི་རྩ་ཡང་

ཡིན་་པ་དྙེར་་བ་སྐྱོར་བྱྙེད་ན་་ཁ་བལ་དང་ན་ག་གཤྙེད་Gོགས་གཏོགས་ཀི་ཞ་མོ་གཡོགས་པའི་བྱྙེད་བབ་དྙེ་དག་ལ་བྟས་ན་་ཁ་བལ་བྱྙེད་མཁན་་ངོ་མ་ན་ི་ས་གན་ས་ཀི་དབང་འཛིན་་པ་སོ་རྙེད་ཅྙེས་སོར་ཤགས་ཆྙེན་་པོས་བརྗོད་

འདོད་ུང་།

དྙེ་བཞིན་་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་དམ་བསྒྲགས་ས་ཅང་ཆྙེན་་པོ་བྱྙེད་བཞིན་་ཡོད། སྤྱི་ཡོངས་ན་ས་དགོན་་སྡྙེ་གྲྭ་སང་ཁག་གི་ན་ང་གྲྭ་བཙན་་ཆོས་་གས་བྱྙེད་པའི་གངས་ཀར་སད་བཀག་བྱྙེད་བཞིན་་ཡོད། དྙེའི་

དཔྙེ་མསོན་་གསལ་ཤོས་ན་ི་ིྙེ་བའི་ལོ་ཤས་ན་ང་གསྙེར་རྟ་ད་ུང་སར་དང་ཡ་ཆྙེན་་སར་གིིས་ས་གྲྭ་བཙན་་་ི་གངས་ཀར་སད་བཀག་བིོས་ཏྙེ་གདན་་ས་དྙེ་གིིས་ན་ས་བཙན་་དབང་གིས་གྲྭ་བཙན་་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་Gིར་

འབད་དང་གྲྭ་ཤག་སྟོང་ཕྲག་བནལ་བ་གཏོར་བཤིག་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་་ཡོད་པ་དྙེ་ལས་ཤྙེས་ཐབ། གསྙེར་རྟ་ད་ུང་སར་་ི་བཙན་་མ་གསམ་ན་ས་རང་ཤི་བ་བ་པའི་གན་ས་སྟངས་ཡང་ུང་ཡོད། ་་ན་ག་ག་ང་གིས་

བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་དམ་བསྒྲགས་འདི་ྟ་བ་ཞིག་བྱྙེད་ཀི་ཡོད་པ་དངང ཡང་Gོགས་གཞན་་ཞིག་ན་ས་བོད་བརྒྱུད་ན་ང་བསྟན་་་ི་ད་སལ་་ི་ཡང་སིད་ངོས་འཛིན་་བྱྙེད་པའི་ལམ་ུགས་ལ་ཐྙེ་ུས་དང་བདག་

དབང་ཡོད་་ོར་་ི་ིོ་སམ་་ི་བྱྙེད་བབ་དྙེ་དག་ན་ི་དོན་་དངོས་དང་མི་མཐན་་པ། འཛམ་གླིང་མི་མང་སས་ཀང་ཁས་ལྙེན་་བྱྙེད་ཐབས་བལ་བའི་གན་ད་དོན་་ཞིག་རྙེད་ཅྙེས་ཀང་ད་རྙེས་ཀི་གོ་་བས་འདི་བརྒྱུད་གསལ་བིོ་བྱ་

འདོད་ུང་།

གོང་དུ་་ས་པ་ྟར་བོད་ན་ང་གི་གན་ས་སྟངས་ཐོག་དུས་དང་རམ་པ་ཀན་་དུ་སྙེམས་འསབ་བྱྙེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་་ན་འངང བོད་དང་བོད་མིའི་བདྙེན་་དོན་་ལ་་ལ་སྤྱི་ཁྱོན་་ཡོངས་ན་ས་མ་མཐད་་བ་སྐྱོར་ཇྙེ་ཆྙེར་འགོ་

བཞིན་་ཡོད་པ་དགའ་སོབས་བྱྙེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་། འད་ིལོའ་ིགསམ་བཅུའི་དུས་ིན་་་བས་སྦོ་ས་ེན་་ིཡཱ འ་ིསདི ་འཛིན་་ཟར་པ་སྐུ་ཞབས་ཨྙེ་ཡཱན་་ཁཱ་མཱ་མཆོག་གིས་གཙོས་་ལ་ཁབ་ཁག་བཅུ་གཅིག་ན་ས་གོས་སོགས་འཐས་

མི་དང་འབྙེལ་ཡོད་ལས་བྱྙེད་སོགས་མི་ྣ་ དང་། དྙེ་བཞིན་་Gི་་ལ་ྱལ་ཁག་ཏ་གན་ས་སྡོད་་་རིགས་མི་ྣ་གངས་ ་༧ བཅས་ཁྱོན་་མི་ྣ་ ༨༠ ཙམ་བོད་དང་བོད་མིར་་བ་སྐྱོར་དང་གདུང་སྙེམས་མིམ་བསྐྱྙེད་

མསན་ོ ་ཆདྙེ ་དུ་གསམ་བཅུའ་ིདུས་ིན་་ཐངྙེ ས་ ༦༠ པ་དང་་ལ་གཅསྙེ ་དཔའ་བོ་དཔའ་མོའ་ིིན་ི ་མོ་སྲུང་བརྩིའ་ིམཛད་སོར་ཆདྙེ ་འཕབྙེ ས་གན་ང་བ་དང་། ད་ྙེ་བས་སྐུ་མགོན་་གཙོ་བོ་མཆོག་ན་ས། “G་ིལོ་ ༡༩༥༩ ལོའ་ིG་ིཟླ་

སེས་ ༡༠ ིིན་་བོད་མིའི་རང་དབང་སྙེར་ལངས་དྙེ་Gི་ྐྱལ་དུ་འཕམ་ིྙེས་ྟ་བ་ུང་ཡོད་ུང་། དྙེ་རིང་ང་སོ་འདིར་འཛོམས་པ་འད་ིབོད་རང་དབང་སར་གསོའ་ིལས་འགལ་དརྙེ ་བོད་G་ིན་ང་གིསི ་ས་འཁོད་པའ་ིབོད་མ་ིཁརྙེ ་རང་

མ་ཡིན་་པར། ་ལ་སྤྱི་ཁྱོན་་ཡོངས་ན་ས་་བ་སྐྱོར་དང་གདུང་སྙེམས་མིམ་བསྐྱྙེད་གོང་མཐོར་འགོ་བཞིན་་པའི་བདྙེན་་དཔང་ཞིག་ཡིན་་པ་མསོན་་ཐབ་”ཅྙེས་གསངས་ཡོད། དྙེར་བརྟྙེན་་ང་སོ་བོད་མི་སོས་སྙེམས་ཤགས་ན་མ་

ཡང་མ་ཆག་པར་བོད་དོན་་བདྙེན་་མཐའ་གསལ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་་མ་མཐད་བྱྙེད་དགོས་་་རྒྱུ་ཡིན་།

དྙེར་བརྟྙེན་་དྙེ་རིང་གི་གོ་་བས་འདི་བརྒྱུད་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༦༠ ཙམ་་ི་རིང་་་གར་དབས་སའི་ག་ང་དང་མི་མང་གིས་གཙོས་པའི་བོད་མིའི་རྩ་དོན་་དང་ཆོས་རིག་རྒྱུན་་འཛིན་་ཐོག་དངོས་ཤགས་བརྒྱུད་གསམ་ན་ས་རོགས་སྐྱོར་གན་ང་མཁན་་་ལ་སྤྱིའི་ག་ང་མང་སོགས་སྙེར་ཡོངས་ལ་གོ་་བས་འདི་བརྒྱུད་ཐགས་རྗྙེ་ཆྙེ་་་རྒྱུ་དང་། བོད་དོན་་བདྙེན་་མཐའ་མ་གསལ་བར་དུ་་བ་སྐྱོར་མ་མཐད་ཡོང་བའི་རྙེ་བ་དང་ཡིད་

ཆྙེས་ཡོད།

དྙེ་བཞིན་་གོ་་བས་འདི་བརྒྱུད་་་རྒྱུར། བཀའ་སྤྱི་གིིས་ན་ས་གསལ་བསྒྲགས་ོོན་་སོང་ྟར་བཙན་་བྱོལ་བོད་མའི ་ིབཅའ་འམི ས་དན་ོ ་སན་་ ༥༩ པའ་ིདགོངས་དོན་་འོག་འད་ིལོའ་ིG་ིཟླ་ ༡༠ སསེ ་ ན་ས་ ༥ བར་

ིིན་་གངས་གསམ་རིང་དམིགས་བསལ་སོགས་ཆྙེན་་ཞིག་བ་ོང་འསོགས་གན་ང་རྒྱུ་དང་། སོགས་ཆྙེན་་་ི་བརྗོད་གཞི། “བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛགས་ཀི་ཁ་དང་ཁ་བཅུའི་ལས་འཆར་ཁོངས་མང་སོགས་ཀི་དགོངས་འཆར་བས་ུབ་

དང་། ༸་ལ་དབང་༸སྐུ་ཕྲྙེང་ན་་རིམ་དང་བོད་མི་མང་དབར་་ི་འབྙེལ་ལམ་”་ོར་ཡིན་་པས། སོགས་ཆྙེན་་དང་ལག་པར་བརྗོད་གཞི་གིིས་ཀི་གལ་ཆྙེའི་རང་བཞིན་་ལ་བརྟྙེན་་ན་ས་་་ཆྙེ་མང་སོགས་ན་ས་གོང་་ས་བརྗོད་གཞི་

སོ་སོའ་ིཐོག་དགོངས་ྐྱལ་ཇ་ིཡོད་རམས་Gོགས་གཅགི ་ཏ་ཏངས་ཐབས་ཡོང་རྒྱུར་འབོད་སྐུལ་་་རྒྱུ་ཡན་ི །

མཐའ་དོན་། སྤྱི་ན་ོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་་ཆྙེན་་པོ་མཆོག་མཁའ་ཁྱབ་སྐྱྙེ་འགོ་ཡོངས་དང༌། ཁྱད་པར་གང་གི་གདུལ་ཞིང་དུ་བདག་གིར་བཞྙེས་པའི་བདག་ཅག་གངས་ཅན་་པ་རམས་ཀི་མགོན་་དདང་དམ་པར་སྐུ་

སེ་༸་ལ་བ་སེ་མཐའ་ཡས་པའི་ངོ་བོར་བརྟན་་པ་དང༌། ཐགས་ཀི་བཞྙེད་དགོངས་མཐའ་དག་གྙེགས་མྙེད་ཕན་་་ིས་འགྲུབ་པ། བོད་དོན་་བདྙེན་་མཐའ་མར་དུ་གསལ་བའི་སོན་་འདུན་་ཤགས་ིག་་་རྒྱུ་བཅས། བཀའ་ཤག་

གིས། Gི་ལོ་ ༠༡༩ ཟླ་ ༩ སེས་ ༠ ལ།། །།